Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực của cuộc sống, trong đó có giao thông vận tải. Với những thách thức ngày càng lớn về ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu, việc chuyển đổi sang các phương tiện giao thông sử dụng năng lượng xanh đang trở thành xu hướng tất yếu trên toàn cầu. Tại Việt Nam, vấn đề này cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt, đặc biệt là sau Hội thảo “Giảm phát thải từ phương tiện giao thông và chuyển đổi năng lượng xanh hướng tới bảo vệ môi trường” diễn ra trong khuôn khổ Triển lãm Ô tô & Xe máy Việt Nam 2024.
Thực trạng và giải pháp:
Ô nhiễm không khí do phương tiện giao thông gây ra là một vấn đề nan giải tại nhiều đô thị lớn của Việt Nam. Để giải quyết vấn đề này, việc chuyển đổi sang các phương tiện sử dụng năng lượng sạch như xe điện, xe hybrid là một giải pháp cấp bách. Tại hội thảo, các chuyên gia đã chỉ ra rằng:
- Xe điện hóa là tương lai: Với nhiều ưu điểm như không phát thải khí thải, vận hành êm ái và hiệu suất cao, xe điện đang ngày càng được ưa chuộng trên toàn thế giới. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này, với sự xuất hiện ngày càng nhiều các mẫu xe điện của nhiều hãng xe khác nhau.
- Chính sách hỗ trợ: Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe điện, như giảm thuế nhập khẩu, giảm lệ phí trước bạ. Tuy nhiên, các chính sách này vẫn cần được hoàn thiện hơn để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người tiêu dùng.
- Cơ sở hạ tầng: Việc phát triển hệ thống trạm sạc cho xe điện là một yếu tố quan trọng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi. Hiện nay, số lượng trạm sạc tại Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt là ở các tỉnh thành ngoài đô thị lớn.
- Nhân lực: Việc đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng về xe điện cũng là một vấn đề cần được quan tâm.
- Nhiên liệu sạch: Bên cạnh xe điện, việc sử dụng nhiên liệu sạch như Euro 5 cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu ô nhiễm. Tuy nhiên, việc cung cấp nhiên liệu Euro 5 tại Việt Nam vẫn còn hạn chế.
Thách thức và cơ hội
Quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh trong giao thông vận tải tại Việt Nam còn đối mặt với nhiều thách thức khi xe điện và các loại xe sử dụng năng lượng sạch thường có giá thành cao hơn so với xe sử dụng nhiên liệu đốt trong thông thường. Bên cạnh đó việc hệ thống trạm sạc xe điện chưa phát triển đồng bộ. Và quan trọng không kém đó là về mặt ý thức khi một số người dân vẫn còn e ngại về việc sử dụng xe điện do lo ngại về quãng đường di chuyển, thời gian sạc và chi phí bảo trì đa phần đắt đỏ và yêu cầu kỹ thuật cao hơn so với xe động cơ đốt trong thông thường.
Bên cạnh đó nhiên liệu Euro 5 cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu ô nhiễm. Các mẫu xe ở thị trường Việt Nam đã yêu cầu phải theo tiêu chuẩn Euro 5 từ đầu năm 2022. Tuy nhiên hiện nay nhiên liệu đạt Euro 5 vẫn còn khá hạn chế ở những vùng nông thôn và hy vọng trong tương lai nhiên liệu Euro 5 sẽ phổ biến đến với người dùng ở mọi nơi.
Tuy nhiên, bên cạnh những thách thức, Việt Nam cũng có nhiều cơ hội để phát triển ngành công nghiệp xe điện khi dân số trẻ và tầng lớp trung lưu đang ngày càng lớn mạnh, nhu cầu về phương tiện giao thông cá nhân tại Việt Nam rất lớn cũng như với tư duy cởi mở sẽ sẽ giúp cho sân chơi các phương tiện giao thông điện ngày một phát triển. Chính phủ Việt Nam đã rất kịp thời ban hành nhiều chính sách ưu đãi để khuyến khích phát triển ngành công nghiệp xe điện trong và ngoài nước tạo cơ hội nhiều doanh nghiệp trong nước và quốc tế đã đầu tư vào sản xuất và phân phối xe điện tại Việt Nam.
Hướng đi trong tương lai
Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng xanh trong giao thông vận tải, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện các chính sách ưu đãi để khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe điện, đồng thời tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất và phân phối xe điện. Đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng hệ thống trạm sạc xe điện, đặc biệt là ở các đô thị lớn và các tuyến đường giao thông quan trọng giúp cho người dùng xe điện tiện dụng hơn trong các vấn đề nạp năng lượng cũng như cần đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng về xe điện để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Quan trọng hơn hết cần tăng cường công tác truyền thông để nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của việc sử dụng xe điện và các phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch từ đó thúc đẩy được người dân và ngành công nghiệp xe năng lượng xanh và giao thông xanh tại Việt Nam
Chuyển đổi năng lượng xanh trong giao thông vận tải là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự nỗ lực của nhiều bên. Tuy nhiên, với những lợi ích to lớn mà nó mang lại, đây là một mục tiêu hoàn toàn xứng đáng. Việt Nam cần tận dụng cơ hội này để phát triển một ngành công nghiệp ô tô xanh, bền vững và góp phần bảo vệ môi trường.